We moeten een vleermuis een vleermuis noemen: de kans dat we een 'normaal' schooljaar zullen induiken, is klein. Oorzaak? Die eerder genoemde vleermuis. Mondmaskers, sociale distantiëring, genies en gehoest in ellebogen, 'handgewas' bij de minste aanraking met mogelijk besmette ondergrond, anti-bacteriële spraytjes waarmee we gewapend corona-arena's betreden... het wordt onze 2e natuur. Maar... door al die regeltjes wordt het een uitdaging om elkaar vanaf 1 september op een ongedwongen manier te leren kennen. Ons mondmasker zal willens nillens een barrière vormen en dat zal de kennismaking niet bepaald bevorderen. Maar moeilijk hoeft zeker niet onmogelijk te zijn!
De meeste leerlingen en leerkrachten zullen op 1 september het genoegen hebben om de schoolpoort in hoogsteigen persoon binnen te wandelen. Bij anderen zal dat, om welke reden dan ook, niet mogelijk zijn.
Maar wat er ook allemaal van zij, écht kennismaken met ons kersvers publiek is een absolute must, ook al zitten we met z'n allen verborgen achter een serieuze lap stof. Elke leerling verdient het om zich gehoord en gezien te voelen.
Maarten Van de Broek van Vonk en Visie schreef een interessant artikel over de start van het schooljaar. In dat artikel schotelt hij de leerkracht enkele pertinente vragen voor:
Welk verhaal zou je willen horen wanneer je zoon of dochter thuis komt van het eerste contact met de leraar?
Wat wil je dat jouw leerlingen thuis gaan vertellen als hun ouders vragen: Hoe was het vandaag op school?
2 vragen die we zéker in ons achterhoofd kunnen houden als we aan het 'lesvoorbereiden' slaan...
En wat hij dus nog zegt...
1. Regels. (Bah, wat een woord)
Van de Broek stelt dat je van bij de start duidelijk moet zijn over je verwachtingen en regels in de klas. Laat die regels best niet opstellen door de leerlingen zelf. Jíj beslist wat je belangrijk vindt. Durf dus te staan voor enkele regels die jij tijdens het schooljaar verwezenlijkt wil zien worden. Maar beperk ze. Liefst 3 duidelijke regels die je consequent kan aanhouden en opvolgen, dan 10 regels die al na een week zwaar met de voeten getreden worden.
We zijn soms bang om het woord 'regels' in de mond te nemen tegenover onze leerlingen. Maar dat hoeft volgens Van de Broek helemaal niet. Durf te zeggen waar het op staat en gebruik daarvoor gerust het woord 'regels' want dat dekt nu eenmaal de lading. Leerlingen hebben nood aan een duidelijk kader bij de aanvang van het schooljaar. Het geeft hen veiligheid en zekerheid. 'Regels' is dus eigenlijk allesbehalve een lelijk woord.
Extraatje:
Onze afspraken en regels geven we vaak ten beste aan de hand van een powerpointpresentatie. Trendwatcher.nl schreef een leuk artikeltje over Slides Carnival. Daar kan je gratis templates vinden die we kunnen inzetten om die presentaties eens van een nieuwe look te voorzien. Hoera voor een nieuwe look!
2. Goesting. (Yes, wat een woord)
Daarnaast oppert hij ook dat we de leerlingen goesting moeten doen krijgen in het schooljaar. Dat kan je doen door vooruit te wijzen. Door hen voor te houden wat ze zullen bereiken na enkele maanden (en laat dat een leuk en aantrekkelijk vooruitzicht zijn, aja). Door leerlingen aan het woord te laten die het schooljaar bij jou al achter de rug hebben: 'Wat hebben ze geleerd? Hoe zag het schooljaar er voor hen uit? Waarin zijn ze gegroeid?' Zien leren, doet leren.
3. Veiligheid. (Oef, zalig woord)
Tot slot moeten de leerlingen zich gehoord en gezien voelen. Dat kunnen we doen door kennismakingsopdrachten te voorzien op hún maat, opdrachten die in een veilige sfeer kunnen uitgevoerd worden. Want net zoals wij, komen ook de leerlingen die eerste dag met knikkende knieën de klas binnen. Wie oh wie zal het komende schooljaar deel uitmaken van de klasbubbel?! 'Zal het klikken? Zal ik me durven te tonen zoals ik ben?' Kennismaken in en met nieuwe klasgroepen is altijd een beetje 'TOPlesS' gaan. En dat kan al eens zorgen voor een klein stresske hier en daar.
En... alsof dat allemaal nog niet uitdagend genoeg is, gooien ze er dit jaar ook nog een corona-sausje overheen. Met de leerlingen hierover in gesprek gaan, is die eerste dagen zeker een goed idee. Ze zitten waarschijnlijk met massa's vragen, bedenkingen, angsten, bekommernissen... die ze met jou en met elkaar willen delen. Corona is nu eenmaal inherent aan ons huidige (schoolse) leven. Willen of niet (vooral niet willen natuurlijk)!
Keep calm.. paniek is niet nodig!
Studio TOPlesS ontwierp enkele kennismakingsopdrachten, gevonden in de 'coronaproof'-schuif.
Hieronder stellen wij een aantal opdrachtjes voor. Maar... weet dat niet elke opdracht past bij elke leraar. Belangrijk dus dat je dátgene uitkiest dat bij jou past. Succes ermee! Enne... downloaden? Dat kan hieronder!
De kennismakingsopdrachten op een rijtje
Tiktokgewijs
Laat de leerlingen een tiktok-filmpje maken over wie ze zijn met hun favoriete muziek. Is de leerling geen tiktok-fan, dan kan hij/zij ook een "gewoon" filmpje maken.
Vriendenboekje
Wie kijkt er niet met nostalgie terug naar de vriendenboekjes van vroeger? Geweldig om na al die jaren nog eens terug te lezen. Hoe super moet het zijn om dit te bundelen per klas en hen op het einde van het schooljaar (of hun schoolcarrière) mee te geven als cadeautje.
Een zoektocht
Stuur de leerlingen per 2 naar buiten. Laat ze een foto zien van een plek op school of in de buurt. Ze wandelen tot aan de plek en nemen er een selfie (als bewijs dat ze er geweest zijn). Ondertussen geef je hen enkele vragen mee die ze nadien over elkaar aan de klas moeten kunnen vertellen. Op de te zoeken plek vinden ze ook een weetje over jou. De leerlingen leren op deze manier niet alleen elkaar, jou, maar ook de school(omgeving) kennen. Win, win, win! Wil je het nog wat spannender maken, dan kan je er een wedstrijdje van maken. Wie kan op het einde van deze tocht het meeste vragen beantwoorden... de klas (als groep) of jij (als leerkracht)?
Museum van jezelf
Een museum maken van jezelf? Euhm, is dat niet een beetje héél hooghartig om te doen?
Het antwoord hierop is klaar en duidelijk: neen! Graven in je eigen 'verhaal' zorgt ervoor dat je jezelf en elkaar veel beter leert kennen. En daar kan nóóit iets op tegen zijn!
Maar...wat is dat nu precies een 'museum van jezelf'?
Wel, dat is een erg leuke en originele manier om jezelf en/of de leerlingen beter te leren kennen. Als een soort van kennismaking bij de start van het schooljaar bijvoorbeeld. En waarom zou je zelf niet eens meedoen? De leerlingen zijn immers razend benieuwd om te weten wie er áchter die leerkrachtenplunje schuilgaat. Eventjes TOPlesS gaan dus!
Huiswerk voor de leerkracht
Het gevaar bestaat dat we de leerlingen binnenstebuiten keren en alles over hen te weten willen komen, maar dat de leerlingen zélf op hun honger blijven zitten. Want wie is toch die imposante / intrigerende / grappige / ingetogen / strenge / ludieke / mysterieuze... (kies uit!) figuur vooraan in de klas? Daarom kan het leuk zijn om de volgende oefening te laten uitvoeren door je leerlingen. Zij bedenken 1 leuke (beleefde!) vraag voor jou. (Eventueel laat je hun naam erbij noteren. Dat geeft ons direct al een goed beeld van het vlees in de klaskuip...). De vragen worden in een pot gegooid. De leerkracht pikt er enkele uit en beantwoordt ze voor de klas.
Infographic over jezelf
Wat vind jij leuk? Wat vind je verschrikkelijk? Maak hierover een infographic. Dit idee zagen we voorbij komen op de facebookgroep lesideeën secundair onderwijs. Dieuwertje Dierick postte dit idee dat ze tegen kwam in Flow (inspirerend tijdschrift!). Geweldig leuk idee om de leerlingen zichzelf te laten voorstellen tijdens de les wiskunde. Of gelijk welke andere les natuurlijk. Hoe ziet jouw infographic eruit?
Wie verschuilt zich achter het masker?
Waarom het mondmasker niet betrekken bij de kennismaking? Gebruik onderstaande tekening of laat de leerlingen een foto van zichzelf (met mondmasker!) gebruiken om volgende vragen te beantwoorden. Hoe kennen de anderen jou? Wat laat jij van jezelf zien aan de buitenwereld? De antwoorden op deze vragen schrijven ze naast het mondmasker. Op/ in het mondmasker beantwoorden ze de volgende vragen: Wat weten weinig mensen over jou? Wat hou jij verborgen voor de buitenwereld?
Op welke manier ga jij kennismaken met je leerlingen?
Meer activiteiten nodig? Ons e-book staat er vol van.
Alle links bij elkaar.
Het artikel van Maarten Van de Broek kan je hier nog eens lezen.
Tiktok?! Help! Hier vind je alvast wat meer uitleg: Tiktok voor beginners.
Wil je je eigen vriendenboekje samenstellen? Hier kan je de lege blaadjes downloaden.
Collega Stephanie Lombardo maakte een Franse versie van het vriendenboekje en was zo lief om die met ons te delen.
De kaartjes voor de zoektocht kan je natuurlijk ook downloaden.
Wil je aan de slag met een museum van jezelf, dan kan je voor de werkblaadjes hier terecht.
Deze flatlay van Marijke De Heer - Van der Waard is ook heel leuk als inspiratie.
Bij Sanne lees je hoe je een goede flatlay kan maken. Hier zitten zeker enkele tips bij die je je leerlingen kan meegeven.
Een lege infographic vind je hier. Maar de leerlingen kunnen dit ook heel gemakkelijk zelf tekenen natuurlijk.