YA - verhaal (2019)
'Iedereen heeft littekens. Sommigen zijn alleen makkelijker te zien.'
Gesteld dat ik schrijfster Erin Stewart zou zijn in hoogsteigen persoon... dan zou ik bovenstaande quote ook zónder pardon op de cover zwieren. Zelfs zonder dit boek te lezen, is dit een inzicht waar je met gemak een avond lang een boompje over kan opzetten. Schoon. Diep. En Oh. Zo. Waar.
Dat iedereen van ons littekens heeft, hoeft geen betoog. Niemand ontsnapt eraan. (Newsflash!) Maar de graad waarin we bereid zijn ze te delen met de wereld, is voor elk van ons anders. Gelukkig genoeg hebben de meesten van ons de keuze om littekens verborgen te houden voor wie ze niet hoort te zien.
Maar...
Wat als...
je de littekens op geen enkele manier kan verbergen omdat ze nu eenmaal he-le-maal aan de oppervlakte liggen? Dát is wat het hoofdpersonage, Ava, doormaakt. Het vuur verwoestte haar hele leven. Vader, moeder en beste vriendin Sara bleven in de brand, Ava overleefde als enige. Zware brandwonden markeren haar héle lichaam. De Ava van voordien is onherkenbaar. Zowel vanbinnen als vanbuiten. Een leven als dit, eentje waarin ze van kop tot teen gebrandmerkt is en waarin ze moet zien te overleven zonder wie haar zó dierbaar is, is voor Ava een ware hel. Tot ze Piper ontmoet...
Piper en Ava zijn lotgenoten. Alle twee zoeken ze keihard naar een manier om met hun demonen om te gaan. En dat is met ontzettend veel vallen en opstaan. Ze zijn elkaars grootste supporter en grootste hulp. Maar tegelijk zijn ze elkaars spiegel en spiegels kunnen soms een bijzonder confronterend kantje hebben...
Ik heb nooit eerder een verhaal gelezen over een 'brandoverlever' ('zeg nooit 'brandslachtoffer', want ze overlééfden de brand!'). Nooit eerder keek ik door de ogen van iemand die, als gevolg van een huisbrand, compleet gehavend door het leven moet. Ik vond dat énorm beklijvend. Het moet verschrikkelijk zijn om als tiener de middelbare school (bij uitbreiding je hele leven) door te moeten ploeteren met een uiterlijk waar iedereen met open mond, afkeer en zelfs weerzin naar kijkt. En mensen zijn zó verdomd hard. Ze steken hun huivering niet weg. En dat ziet Ava ook. Bik-kel-hard.
En wij maar zaniken en zeuren over de kleinste futiliteit. Te dik, te dun, te breed, te lang... Als je de harde realiteit leest waarmee Ava dagelijks moet omgaan, dan weet je niet waar kruipen van schaamte.
'Ik weiger me uit te kleden in een kleedkamer vol tienermeisjes van wie de grote problemen van hun lichaamsbeeld niet verder gaan dan de grootte van hun borsten en de putjes in hun bovenbenen.'
Stewart heeft een hoofdpersonage neergezet waar je in gelooft. De schrijfster schuwt de harde realiteit op geen enkel moment. Van de verhalen over het brandwondencentrum kreeg ik het koud zweet. Maar áltijd is er ook die sprankel hoop. En vooral, die humor. Het sarcasme van Piper, de kwinkslagen van Asad, de droge humor van Ava... 'Als je nog een keer probeert dood te gaan, maak ik je van kant.' Een zelfmoordpoging, een loodzwaar thema, wordt hier met een kwinkslag gecounterd. De boodschap komt binnen. Maar de hoop evenzeer. Wat een moedige tiener, die Ava! Wat een inspi... (een woord dat je niet mag afmaken van Ava, dus doen we dat ook niet!)
'Moed is doodsbang zijn, maar toch in het zadel springen.'
Wanneer YA-boeken mooie boodschappen meegeven, dan word ik daar altijd heel blij van. Je kan en mag jongeren de harde realiteit niet ontzeggen, maar hou hen alsjeblieft steeds voor dat er áltijd hoop is. Dat ze zichzelf en hun situatie altijd kunnen overstijgen. Als een echte feniks. En dat is precies wat Stewart hier doet.
'Mensen veranderen ons. Alsof we biljartballen zijn die over een tafel kaatsen. Sommige ballen bewegen willekeurig, maar anderen vinden een patroon in de chaos en veranderen onze baan als ze ons raken. En jij, Ava Lee, bent een dikke vette 8-bal. Je bent tegen mij aangeknald en tegen de school. Je bent inspi...'
Bedankt, Ava, om mij met de neus op de feiten te duwen. Om mij wakker te schudden. Om mij schaamte te laten voelen wanneer ik geneigd ben mezelf neer te halen voor een futiliteit. Je bent ongelooflijk inspi... Enfin, je weet wel...